Typy osobowości introwertycznej a ekstrawertycznej. Jakie są różnice?

Pojęcie osobowości w psychologii

Pojęcie osobowości introwertycznej i ekstrawertycznej zostało wprowadzone do psychologii przez Carla Gustava Junga w czasie badań nad ludzkim temperamentem. W momencie narodzin każdy człowiek posiada określone tendencje do kształtowania się u niego danych cech osobowościowych, natomiast sam proces rozwoju osobowości może trwać do 20. roku życia. Wśród czynników za to odpowiedzialnych wymienia się m.in.: wpływ relacji z rodziną, rówieśnikami i otoczeniem, czynniki genetyczne, uwarunkowania zdrowotne i funkcjonowanie układu nerwowego, wydarzenia, do których doszło w przeszłości.

Warto wiedzieć, że w psychologii osobowość definiowana jest jako zespół trwałych cech odnoszących się do modelu życia, sposobów reagowania na bodźce oraz sposobu podejmowania decyzji. Wśród składników naszej indywidualnej osobowości wymienia się: temperament, charakter, inteligencję, zainteresowania, wartości, potrzeby, postawę, postrzeganie świata, postrzeganie samego siebie.

Introwersja oraz ekstrawersja to dwa podstawowe typy osobowości, które zależne są od tak zwanego źródła energii. Przyjmuje się, że introwertycy czerpią energię z własnego wnętrza, spokoju, ciszy, samotności. Ekstrawertycy natomiast cenią przede wszystkim relacje z innymi ludźmi, a motywację i chęć do działania czerpią ze stałych interakcji ze światem zewnętrznym.

Typy osobowości introwertycznej

Osobowość introwertyczną może podzielić na cztery podstawowe typy. Miejmy jednak na uwadze fakt, że każdy człowiek jest jednostką indywidualną, co oznacza, że naszą osobowość może opisywać więcej niż jeden typ osobowościowy. W przypadku introwertyków wymienia się:

• osobowość introwertyczną społeczną,
• osobowość introwertyczną myślącą,
• osobowość introwertyczną lękliwą,
• osobowość introwertyczną powściągliwą.

Introwertyk typu społecznego unika miejsc, w których narażony jest na tłumy, czyli wszelkiego rodzaju imprez, wydarzeń czy komunikacji publicznej. Chęć odizolowania się nie wynika natomiast z fobii społecznej, a z faktu, że w otoczeniu czuje się zbyt mocno stymulowany przez bodźce – przez to też odczuwa negatywne objawy somatyczne, np. bóle głowy. Introwertyk społeczny ceni spokój, samotność, a także refleksje nad światem. Przemyśleniami nie lubi się dzielić z innymi osobami.

Dla introwertyka myślącego szczególnie ważna jest stymulacja intelektualna. Ten typ osobowości relaksuje się podczas czynności wymagających wysiłku intelektualnego, czyli np. podczas czytania książek, rozwiązywania krzyżówek, łamigłówek, grania w szachy. Wykazuje dużą skłonność do autorefleksji oraz do obserwacji otoczenia. Na co dzień jest uporządkowany, skupiony, skrupulatny. Lubi poszukiwać odpowiedzi na nurtujące pytania i pogłębiać swoją wiedzę.

Introwertyk lękliwy, tak jak introwertyk społeczny, unika miejsc zatłoczonych, w których musiałby wychodzić poza strefę własnego komfortu. Stronienie od tłumów nie wynika jednak z przebodźcowania, ale z towarzyszących lęków i uczucia niepokoju. Ten typ osobowości nie wiąże się z fobią społeczną, ponieważ introwertyk lękliwy ceni spotkania towarzyskie, jednak wyłącznie w gronie najbliższych znajomych i najlepiej w zaciszu własnego domu.

Czwarty typ osobowości introwertycznej, czyli introwertyk powściągliwy, dużą wagę przykłada do maskowania swoich prawdziwych uczuć i emocji. Przez otoczenie odbierany jest jako cichy, skryty, często tajemniczy. Bacznie obserwuje swoje środowisko, natomiast z powściągliwością i z dystansem podchodzi do nawiązywania nowych znajomości. Dopiero w momencie rozwoju danej relacji pokazuje swoje prawdziwe uczucia i emocje. Lubi uciekać w świat własnych myśli i autorefleksji.

Typy osobowości ekstrawertycznej

Osobowość ekstrawertyczna dzieli się natomiast na dwa podstawowe typy:

• • osobowość ekstrawertyczną afiliacyjną,
  • osobowość ekstrawertyczną sprawczą.

Ekstrawertyk afiliacyjny duży nacisk kładzie na budowanie relacji z innymi ludźmi. Energię i motywację czerpie ze stałych kontaktów społecznych. Unika samotności, ponieważ determinuje ona u niego uczucie smutku. Najlepiej odnajduje się w dużych grupach, w których może pokazać swoją osobowość i temperament. Chętnie uczestniczy we wszelkiego rodzaju wydarzeniach kulturalnych, sportowych czy w imprezach masowych. Doskonale odnajduje się w pracy zespołowej, najczęściej przejmując inicjatywę nad danym zadaniem, jednak równocześnie dostosowując się do współpracy – nie dąży do zdobycia pozycji lidera.

Ekstrawertyk typu sprawczego również ceni towarzystwo innych osób i czerpie energię z tego, co dzieje się dookoła niego. Jest energiczny, otwarty, ale również uparty i zdeterminowany. W odróżnieniu od ekstrawertyka afiliacyjnego zarówno w pracy, jak i w życiu prywatnym lubi przyjmować rolę przywódcy, lidera, osoby, która jest w centrum uwagi. Duży nacisk kładzie na własną aktywność, rozwój i osiąganie nowych celów. W życiu unika samotności, nudy, natomiast za wszelką cenę dąży do samorealizacji.

Osobowość introwertyczna a ekstrawertyczna – jakie są różnice?

Introwertycy i ekstrawertycy to całkowicie odmienne typy osobowościowe, które określa się jako wodę i ogień. Różni ich praktycznie wszystko, a zwłaszcza podejście do relacji międzyludzkich. Ekstrawertycy dążą do kontaktów z innymi, unikając samotności, a w pracy dobrze czują się podczas projektów grupowych. Natomiast introwertycy cenią sobie spokój, możliwość obserwacji otoczenia na uboczu oraz snucia autorefleksji nad światem. Energię czerpią z własnego towarzystwa. Choć również doceniają obecność innych osób, to jednak ich otoczenie jest hermetyczne i nie wykracza poza najbliższe osoby.

Pamiętajmy o tym, że typów osobowości nie powinno się odbierać w kategoriach „dobry” i „zły”. Co ważne, badania naukowe potwierdzają, że większość społeczeństwa nie wykazuje wyłącznie cech introwertycznych lub ekstrawertycznych.