Niesamowity widok, ale…
Błysk pioruna to jedna z najbardziej niesamowitych i jednocześnie niebezpiecznych sił w naturze. Wyładowania elektryczne tworzące się podczas tego zjawiska są także jednymi z najbardziej destrukcyjnych.
Chociaż wyładowania trwają zaledwie od 0,1 do 0,01 sekundy, uderzenia piorunów niosą energię większą niż 10 milionów woltów. Porównując – przykładowo linia wysokiego napięcia ma zwykle 100 000 woltów lub więcej, a typowe domowe gniazdko elektryczne ma 110 woltów. Szczytowa temperatura pioruna wynosi zaś prawie 30 tys. ℃.
Destrukcyjny błysk z nieba
Naturalnym odruchem w trakcie burzy jest chęć ukrycia się w bezpiecznym miejscu, aby nie narazić się na uderzenie pioruna. Jeśli dojdzie jednak do takiego wypadku, konsekwencje zależą w dużej mierze od tego, z jaką siłą piorun uderzył w człowieka, bezpośrednio lub pośrednio. Obrażenia mogą przybierać różny stopień – od lekkiego oparzenia ciała, przez uszkodzenie mózgu, aż do śmierci.
Piorun może uderzyć bezpośrednio w ciało osoby, która stoi na przykład pod drzewem lub chroni się pod innym schronieniem. Jednak zagrożenia dla zdrowia mogą wystąpić nawet, jeśli jesteśmy w pobliżu miejsca, w którym uderzył piorun. Szanse na przeżycie są wtedy stosunkowo wysokie – statystyki pokazują, że takie uderzenie pioruna przeżyje od siedmiu do dziewięciu na dziesięć osób. Ale jakie są konsekwencje zdrowotne uderzenia pioruna?
Kiedy piorun uderza w ciało
Po uderzeniu pioruna przez ciało przepływa prąd elektryczny. Zwykle nie powoduje natychmiastowego uszkodzenia narządów wewnętrznych, ale uderzenie może spowodować zatrzymanie akcji serca, które uniemożliwia krążenie krwi w ciele i powoduje bezpośrednie uszkodzenie mózgu i układu nerwowego. Jeśli natychmiastowa pomoc nie nadchodzi, osoba umiera z powodu braku tlenu. Dochodzi do zatrzymania akcji serca, krwawienia do mózgu lub udaru mózgu.
Inne uszkodzenia mózgu mogą mieć długoterminowe konsekwencje, takie jak utrata pamięci, drgawki, skurcze mięśni. Błysk pioruna uszkadza także wzrok. Może wystąpić zaćma lub tymczasowa ślepota, a ciepło pioruna powoduje oparzenia różnego stopnia, nawet do głębokich aż na tyle poważnych, że konieczna może być np. amputacja kończyny. Znane są też przypadki utraty słuchu – dochodzi do pęknięcia bębenków usznych w wyniku działania fal dźwiękowych wytwarzanych przez piorun.
Urazy neurologiczne i mięśniowe poniesione podczas uderzenia piorunu mogą mieć wpływ na daną osobę przez resztę życia. Osoby, które doznały urazu mięśni, są narażone na rabdomiolizę, czyli stan, którym mięsień zaczyna się rozpadać. Jednak choroba ta odpowiednio wcześnie zdiagnozowana i leczona jest stanem odwracalnym.
Należy więc pamiętać, że przypadku burzy najlepszą ochroną jest pozostanie w domu. Jeśli jednak nie będzie to możliwe, trzeba szukać zamkniętych przestrzeni, budynków, ewentualnie schować się w samochodzie, a trzymać się zdecydowanie z od miejsc niebezpiecznych, jak drzewa, słupy elektryczne, wiaty czy inne niestabilne konstrukcje. W budynku należy trzymać się z dala od okien i gniazdek. Zbiorniki wodne są szczególnie niebezpiecznymi miejscami podczas burz z piorunami, ponieważ mogą pełnić funkcję przewodnika. Pod żadnym pozorem nie wolno przebywać w wodzie w czasie burzy.
