Wiskoza – jak powstaje?
Wiskoza to sztuczny materiał wytwarzany z surowca roślinnego – celulozy. Ta natomiast pozyskiwana jest z pulpy drzew takich jak dąb, buk czy świerk, wykorzystywać do jej produkcji można również odpadów z przetwórstwa bawełny.
Do wytworzenia tego materiału potrzeba wielu procesów technicznych i chemicznych, pod wpływem których wiskoza nabiera swoich właściwości. Dawniej wiskozę nazywano „sztucznym jedwabiem” ze względu na jej niezwykły połysk i miękkość.
Właściwości wiskozy
Wiskoza to materiał łatwopalny i po spaleniu zachowuje się podobnie do bawełny czy papieru. Po spaleniu pozostawi drobny szary popiół. Włókno wiskozowe zwykle samo w sobie nie jest zbyt elastyczne. Dlatego też często dodaje się do niego elastan, który rekompensuje ten mankament.
Materiał ten dobrze wchłania wilgoć (nawet lepiej niż bawełna) i stosunkowo szybko schnie, dlatego jest zdecydowanie lepszym wyborem niż popularny poliester. Nawet podczas upałów wiskoza chłodzi i dlatego świetnie się sprawdzi jako materiał na letnie sukienki, t-shirty czy spodnie.
Rodzaje wiskozy
Wiskoza, znana również jako rayon, występuje w różnych rodzajach, z których każdy ma swoje unikalne właściwości i zastosowania. Jednym z najpopularniejszych typów jest wiskoza standardowa, charakteryzująca się miękkością, przewiewnością i wysoką absorpcją wilgoci. Jest często stosowana w produkcji lekkiej odzieży, takiej jak bluzki, sukienki i bielizna. Inny rodzaj to modal, który jest odmianą wiskozy o zwiększonej wytrzymałości i elastyczności. Modal jest bardziej odporny na kurczenie się i zagniecenia, co sprawia, że jest idealny do produkcji ubrań codziennego użytku oraz pościeli.
Kolejnym typem wiskozy jest lyocell, znany również pod nazwą handlową Tencel. Lyocell wyróżnia się wyjątkową miękkością, wysoką wytrzymałością na rozciąganie oraz doskonałą absorpcją wilgoci, co czyni go idealnym materiałem do produkcji odzieży sportowej i eleganckiej. Jest także bardziej ekologiczny niż tradycyjna wiskoza, ponieważ jego produkcja wymaga mniej szkodliwych chemikaliów, a sam proces jest bardziej zrównoważony. Innym interesującym rodzajem jest wiskoza bambusowa, która powstaje z celulozy pozyskiwanej z bambusa. Wiskoza bambusowa jest niezwykle miękka, antybakteryjna i ma naturalne właściwości termoregulacyjne, co sprawia, że jest popularnym wyborem na bieliznę, odzież sportową i artykuły higieniczne.
Czy wiskoza to dobry materiał?
Dzięki swoim właściwościom wiskoza jest idealnym włóknem, które może być łączone zarówno z włóknami syntetycznymi – nylon, poliester, jak i włóknami naturalnymi – bawełna. Wiskoza powoduje, że te materiały są bardziej miękkie i bardziej naturalne w dotyku.
Rzeczy z niej zachowują swój kolor, nie zużywają się i pozostają takie same po wielu praniach. Niektóre gatunki mają „jedwabisty” połysk, co sprawia że przypominają jedwab. Wiskoza w mniejszym stopniu niż inne materiały generuje elektryczność statyczną, dzięki czemu wolniej się brudzi.
Jak prać wiskozę?
Mokra wiskoza jest znacznie słabsza niż sucha. Dlatego należy go prać i wyciskać delikatniej niż bawełnę. Zaleca się suszenie na płasko, w szczególności ubrań wykonanych z dużej ilości materiału, aby nie rozciągnęły się i nie straciły formy.
Poza tym nie lubi wysokich temperatur, najlepiej prać ją w 30 stopniach przy niskich obrotach wirowania, w wyższych temperaturach ubrania z tego materiału mogą się po prostu kurczyć. Niektóre rodzaje wiskozy mogą potrzebować tylko prania ręcznego.
Do prasowania żelazko powinno mieć mieć nie więcej niż 100°C i najlepiej nie prasować bezpośrednio materiału, ale używać do tego np. bawełnianej ściereczki. Do prania należy wybierać łagodne środki piorące. Takie suszenie w suszarce może uszkodzić odzież wykonaną z wiskozy.
Zalety i wady wiskozy
Wiskoza ma wiele zalet. Przede wszystkim jest niezwykle miękka i przyjemna w dotyku, co sprawia, że odzież z wiskozy jest komfortowa do noszenia. Wiskoza jest również bardzo przewiewna i dobrze absorbuje wilgoć, co czyni ją idealnym materiałem na letnie ubrania. Ponadto, włókno to ma naturalny połysk, który dodaje elegancji tkaninom, a także jest łatwe do barwienia, co pozwala na uzyskanie intensywnych i trwałych kolorów.
Jednak wiskoza ma także swoje wady. Jej największym minusem jest niska odporność na zagniecenia, co sprawia, że ubrania z wiskozy często wymagają prasowania. Ponadto, wiskoza jest podatna na kurczenie się i może tracić swoją pierwotną formę po praniu, zwłaszcza jeśli nie jest odpowiednio pielęgnowana. Włókno to jest również mniej trwałe niż niektóre inne materiały, takie jak bawełna czy poliester, co oznacza, że odzież z wiskozy może się szybciej zużywać. Ostatecznie, proces produkcji wiskozy nie jest w pełni ekologiczny, ponieważ wymaga użycia chemikaliów, które mogą być szkodliwe dla środowiska.
